بر گرفته از وبلاگ تورجان نوشته علی اشرف فتحی:این روزها خبر ممنوعیت پخش ربناهای استاد شجریان شوک بزرگی بر محافل فرهنگی وارد کرده است. با آنکه مواضع سیاسی شجریان در حوادث پس از انتخابات از همیشه تندتر شده بود و افکار عمومی آماده واکنش تند رسانه ملی به مخالف خوانی های مکرر این استاد بی بدیل موسیقی ایران بود، اما باز هم رمضان بدون صدای شجریان برای خیلی ها باورکردنی نبود.
این نخستین بار نبود که شجریان به مخالفت با برخی سیاست های حاکم بر کشور برخاسته بود. اما این نخستین بار است که این مخالفت به حذف شجریان از برنامه های مذهبی رسانه ملی منجر می شود. شجریان در موضع انتقادی اش تا مرز بازداشت هم پیش رفته و مدت کوتاهی در سال ۶۴ به دلیل انتشار آلبوم «بیداد» زندانی شده بود. اما هیچ گاه پخش مناجات قرآنی وی تحت الشعاع مواضع سیاسی و اجتماعی وی قرار نگرفته بود. حتی زمانی که در اوایل دهه هفتاد با فتوای رهبری مبنی بر عدم جواز آموزش موسیقی در نظام جمهوری اسلامی مخالفت کرد، باز هم فقط شاهد کمرنگ شدن حضور هنری وی برنامه های موسیقایی بودیم و هیچ گاه ربناهای وی از لیست برنامه های صدا و سیما حذف نشد.
تنها مجلس مسالمت آمیز شجریان و رسانه ملی در نوروز ۱۳۷۳ خلق شد. آن روزها علی لاریجانی به تازگی بر کرسی ریاست سازمان صدا و سیما تکیه زده بود و تلاش بسیاری برای آشتی دادن شجریان با رادیو و تلویزیون به کار بست. تلاش های رییس کنونی مجلس سرانجام ثمر داد و شجریان با حضور در برنامه زنده تحویل سال ۱۳۷۳ دعای تحویل سال را برای اولین و آخرین بار فی البداهه اجرا کرد. اما آشتی کنان استاد با رسانه ملی چندان به درازا نکشید و یک سال بعد وی خواهان عدم پخش صدای خود به جز مناجات ماه رمضان شد. درخواستی که هیچ گاه مورد اعتنای سازمان قرار نگرفت و همین بر تیرگی روابط افزود. صدا وسیما از دو سه سال گذشته با حذف «مثنوی افشاری»، روند حذف صدای شجریان از برنامه های رمضان را آغاز کرده بود.
اکنون ربناهای شجریان نیز به سرنوشت ربناهای پیشکسوت او در مناجات خوانی یعنی سید جواد ذبیحی مبتلا شده است. سید جواد ذبیحی که از نخستین سال های تأسیس رادیو ایران به مدت سی سال عهده دار برنامه های مذهبی رادیو بود و مجموعه برنامه موسیقایی «برگ سبز» نیز که از سوی داود پیرنیا (بنیانگذار برنامه های موسیقایی رادیو همچون برنامه گل ها) به پاس سیادت ذبیحی، به نام رنگ سبز نامگذاری شده بود، سال ها شاهد خلق آثار زیبایی در زمینه موسیقی مقامی و مذهبی ایران بود.
ذبیحی را «بلبل شاه» هم می نامیدند، چرا که ثناگوی محمدرضا شاه هم بود و در حضور او به اجرای مناجات های مذهبی می پرداخت. همین امر سبب شد که ذبیحی گرفتار خشم انقلابی سال ۵۷ شود و آثارش نیز تا حدود زیادی نابود شود. این خواننده برجسته معاصر در نخستین هفته های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به طرز فجیعی کشته شد و یک گروه ناشناس نیز مسؤولیت قتل وی را بر عهده گرفت. با این حال آیت الله صادق خلخالی در سال ۱۳۸۰ در اواخر جلد دوم خاطراتش با انتشار نام و عکس سید جواد ذبیحی، او را نیز در شمار ده ها تن از کسانی آورد که به حکم خود اعدام انقلابی کرده است. خلخالی از ذبیحی به عنوان ثناگوی دربار یاد کرده و گویا دلیل صدور حکم ترور وی نیز همین ثناگویی ها بوده است.
با قتل ذبیحی صدای وی نیز به تدریج به فراموشی سپرده شد. هرچند به ندرت شاهد پخش بخش هایی از مناجات های وی در برخی برنامه های رادیویی بوده ایم ولی با ظهور جایگزین قدرتمندتری به نام «ربناهای شجریان» دیگر نیازی به صدای ذبیحی احساس نشد. بعدها مناجات های موسوی قهار نیز بر مجموعه آواهای مذهبی افزوده شد و جای خالی صدای ذبیحی را گرفت.
اکنون اما به نظر می رسد صدا و سیما نتوانسته جایگزینی برای صدای جادویی شجریان پیدا کند. جای خالی مناجات های هنرمندانه و اثرگذار در برنامه های رمضان امسال به خوبی حس می شود و نغمه های قاریانی چون عباس سلیمی نخواهد توانست جای خالی صدای شجریان را پر کند. در سراسر مناجات های کنونی جای خالی موسیقی مقامی ایران حس می شود و خالقان این آثار ترجیح می دهند بر اساس نغمه های عربی بخوانند. گویا هنوز به راز ماندگاری صداهایی چون مؤذن زاده و شجریان پی نبرده اند.
پیوندهایی درباره همین نوشته: ( دانلود مناجات های ماه رمضان )
آرم ماه رمضان؛ درباره ربناهای شجریان
دعای تحویل سال با صدای استاد شجریان، اجرا شده در نوروز ۱۳۷۳ از شبکه یک سیما
مناجات سحرهای ماه رمضان با صدای جواد ذبیحی
دعای افتتاح با صدای جواد ذبیحی
اذان سید جواد ذبیحی
ربناهای جواد ذبیحی
مناجات دیگری با صدای ذبیحی
برخی دیگر از آثار ذبیحی
درباره ذبیحی بیشتر بدانید
مطلب سایت حوزه درباره ذبیحی
مطلب سایت خیمه درباره ذبیحی
دانلود آثار بیشتری از ذبیحی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر